Sunday, December 30, 2012

Prátið í Sjónarhorninum (Høgni versus Sølvará): Tey Fyrstu jólini.


Her er so prátið millum meg (Høgna Johannesen) og Hans Andreas Sølvará, í sendingini Sjónarhornið. Tíðan var stutt, faktiskt alt ov stutt til eitt so stórt evnið, men eg eri glaður fyri at Grækaris gav hesum evninum rúm.
Sum eg eisini havi hoyrt frá mongum síðani, so var tað var eitt sindur harmiligt at blíva avbrotin nakrar ferðir (av mótstøðumanninum, Sølvará sjálvum), serstakliga tá ein royndi í so stuttari tíð, at veita eitt djúptgangandi aftursvar. Men ivaleyst fáa vit møguleikan at kjakast aftur í komandi framtíð.

Komi ivaleyst við nøkrum viðmerkingum til kjakið í januar, tá eg einaferð fái stundir til tess:

http://www.kringvarp.fo/Archive_Articles/2012/12/12/landsbankin-avhovdadur

Sunday, December 23, 2012

Føroyskar trúarverju heimasíður

Síðani 2010, eru fleiri føroyskar heimasíður í samband trúaverju at síggja á alnótini:

http://samleiki.wordpress.com/

http://tveirvegir.wordpress.com/

http://bergurn.wordpress.com/

http://www.truarverja.com/

Í løtuni virka vit aktivt, at uppvenja trúarverjar í Føroyum og at fyrireika føroysk trúgvandi, í at verja teirra trúgv og at seta líknandi spurningar og veita líknandi kritik til mótstøðuna. Eisini hevur hetta nýggja føroyska rákið verði við til, at savna saman føroysk trúgvandi, sum leingi hava havt áhuga í trúarverju og sum í áravís hava staði einsmøll. Væntandi er hetta bara byrjanin, og tað sigi eg vitandi um átøk og ætlanir sum longu eru ígongd.

Tuesday, December 18, 2012

Um ateisma er sannlík...


Fyri nýðliga á facebook, gjørdust vit enn einafer vitni til, at radikalir ateistar brokkaðu seg um kristnar høgtíðir so sum jól, páskir etc. Hetta fekk meg at hugsa eitt sindur.

Um gudleysa heimsmyndin er sannlík, so kunnu vit best lýsa hana í orðunum hjá William Provine:
Tað eru eingir gudar, einki endamál, einki sum vegleiðir okkum…einki absolut fundament fyri etik, eingin meining við lívinum og heldur ikki fríður vilji’
Tey flestu vildu ivaleyst verið samd í, at hetta vildi verið ein vemmilig dimmensión, ein tilvera, har tað eina ræður um at yvirliva, grunda á bera sjálvsøkni. Tað er sjálvsagt, um lív í sær sjálvum, í slíkum høpið hevur nakran týdning yvirhøvur; nú pástanda ateistar jú eisini at vit menniskju, ikki eru annað enn partur av kosmologiskum burturkasti, dálking:

http://kristindomur-svarar.blogspot.com/2012/09/tu-dalking.html

Tað er í hesum høpinum at Richard Dawkins lýsir menniskjan sum maskinur:
We are survival machines—robot vehicles blindly programmed to preserve the selfish molecules known as genes. This is a truth which still fills me with astonishment’ (x).
Eg spyrji tí sjálvandi: hvat viljir hesir við jólum, høgtíðum, frídøgum, etc?

Um ateistiska heimsmyndin var sannlík, so vildi døpurheitin omanfyri verið tann bitri veruleikin, sjálvt um eg heldur ikki síggji hvussu nøkur menniskjalíknandi maskina, kundi uppstaði og ment seg í slíkum meiningsleysum og kaotiskum umstøðum. Slík desperat hugsan, átti ivaleyst heldur at bólkast undir science fiction.

Tó so er hetta ikki veruleikin og eg haldi at ateistar hava varnast tað. Tí heldur Dawkins at EG, tað vil siga persónurin, møguliga hevur ávíst hegni og tí megnar at standa ímóti nátturligu tilgongdini og fara aðra kós, nemliga at hugsa og liva moralskt og etiskt. Við øðrum orðum, kann EG møguliga velja at ávirka maskinuna, at maskinan ikki altíð aktar eftir vilja og tilgongd arva eginleikana:
‘…we may at least have the chance to upset their designs, something which no other species have ever aspired to do…Our genes may instruct us to be selfish, but we are not necessarily compelled to obey them all our lives’ (3).
Hví heldur Dawkins hetta verða neyðugt:
This gene selfishness will usually give rise to selfishness in individual behavior (2)… a human society based simply on the gene’s law of universal ruthless selfishness would be a very nasty society in which to live. But unfortunately, however much we may deplore something, it does not stop it being true (3)'.
Við øðrum orðum, eitt slíkt samfelag, hevði neyvan verið livandi í og tí er tað avgerandi at persónurin 'EG' eisini spælir ein týðandi leiklut. Her roynir ateisturin so at skapa neyðuga javnvágin, so at heimsmyndin ikki sær so ótespulig út.

Tó so megna Dawkins og aðrir ikki at snúgva seg undan ávísum trupuleikum; í løtuni hugsi eg um tveir.

Tann fyrri er vandin sjálvur, hesin er líkaleiðis til staðar og ein má jú taka orðini hjá Dawkins og Provine til eftirtektar:
…einki snið, einki endamál, hvørki gott ella ilt, einki uttan blind, eirindaleys líkasæla.’
‘Tað eru eingir gudar, einki endamál, einki sum vegleiðir okkum…einki absolut fundament fyri etik, eingin meining við lívinum og heldur ikki fríður vilji’.
Um omanfyri nevndu døpru hugsjónur um lív og tilveru eru veruleiki, so eru jú eingir absoluttir reglar fyri at eg absolut má og skal fara hesari nátturlig tilgongd ímóti; tilveran umboðar jú hvørki gott ella ilt, eingi absoluttir og onga veruliga meining.

Tað vil siga, um gudleysa heimsmyndin er sannlík, hví skuldi ein ikki havt loyvi til at sigla egnu leiðir: at drepa, horast, misbrúka børn, verða makanum ótrúgv/ur, hata og gera seg inn á aðrar rasir?

Eg meini so við, ein hevur jú eitans 70 ár, tað er um ein er hevur eydnuna við sær og ikki hevur drukki og roykt seg í hel, og hesi, sum gerast offur fyri tínum sjálvsøkni, eru jú ikki annað enn apu-maskinur, tilvildarligt evnið, tilvildarliga produsera úr kosmologiskum burturkasti. Teirra sorg, pína og deyði, eru jú ikki annað enn maskinur í útloysa kemiskar reaktiónir.

Ella hvat?

Í hvussu er, lýsir hetta, hvussu ateisma kann mynda ein hugburð og eitt samfelag, sum mannaættin eisini var vitni til í seinasta árhundra og sum vit enn sjokerandi mugu líða á, tá vit hoyra tíðindir úr millum annað Norður Korea.
Har sum ateistisk ávirkan hevur lagt grundvøllin ella er partur av grundvøllinum í politiskum valdið, hevur fylgjan vanliga verði hópdráp, fangatippir og kúgan.

Sigur hetta ikki alt?

Í hesum førið er yvirdrivna satiran niðanfyri neyvan heilt við síðuna av:


Vísindin hevur unt okkum vitan um Mars og ateisma hevur drigi menniskju inn í ræðuleikar Gulags!

Men Dawkins, hevur í hvussu gjørt vart við 'EG', og hvør og hvat EG so enn er, so kann EG hevja meg upp um tilgongd nátturuna. Við øðrum orðum, menniskja inniheldur tað, sum ikki nýtist at verða kúga undir trældóminum av evnið og orku. Hetta EG, er persónurin sum vil, sum kann velja, hugsa, filosofera, taka avgerðir, skapa, søkja, angra, virðismeta.

Her uppstendur tó næsti trupuleikin: kann ein maskina hava slíkt hegni uttan so vitan eisini er íblanda?

Sjálvsagt, um ateistiska heimsmyndin er sannlík, so vildu hesi verið úrslitini íbirt av einari maskinu, men hvar í, liggur so persónurin lýstur omanfyri? Og um so var, at hesi eina eru kemiskar reaktiónir og impulsir, hví so yvirhøvur taka til eftirtektar Dawkinsa niðurstøðu og áheitan, um at vit, 'EG', kann og kanska burdi umhugsa, ikki at lata maskinuna verða stýrda eftir kúgandi motivum arva eginleikana?

Ein kundi kanska enntá tikið til eftirtektar argumentið hjá Mike Harris, at menniskja sum hevur roynt tað absolut ringasta, av somu orsøk hevur hegni til og alla orsøk at uppná tað absolut besta. Men frá og í hvørjum kann ein tilvildarlig maskina uppnáa slíkar sjálvs innbygdar eginleikar? Og um so var, á hvønn hátt tryggjar hetta, at menniskja hevjar seg upp um vald arva eginleikana? Fara vit skeiv í at siga, at týsku nazistarnir ikki høvdu fyri eyga ein perfektan heim, sum tó førdi við sær neyðugu kúganina og útruddanina av teimum, sum gjørdu hetta utopia til ein óveruleika, í hvussu er eftir tí nazistisku hugsjónini at døma?

Og hvussu hóskar hetta við persóninum seg yvirhøvur, inn í eina ateistiska dimensión, har vit eru apu-maskinur, produktir av dálking, sum hava uppruna í meiningsloysi, og kanska best kunnu lýsast sum kosmologisk mistøk?

David Wood ex-ateistur og trúarverji viðger hetta ómetaliga væl í sjónbandinum niðanfyri:


Sum menniskju standa vit við einum valið. Ateisam tryggjar ikki virði av menniskjanum ella tryggleikan av einum samfelagið, tvørtur ímóti. Slíkur hugburður og uppfatan, hevur og fer altíð at føra til deyða, oyðan, kaos og meiningsloysið, hvussu hesir talsmenn ateismunar, so enn royna at pynta uppá bumbuna. Hetta er jú nátturan í ateismuni, reint meiningsloysi, ber orku og bert evnið.

Og neyðars menniskja, sum hesir forsprákarir, fyri hesum vitloysi, hava bólka sum eitt djór av einari maskinu. Neyðars menniskja sum ikki megnar at upphevja seg frá slíkum niðrandi støði. Bertrand Russell sigur tað ómetaliga væl:
I do wish I believed in the life eternal, for it makes me quite miserable to think man is merely a kind of machine endowed, unhappily for himself, with consciousness.
http://en.wikiquote.org/wiki/Bertrand_Russell

Sunday, December 9, 2012

Kritikkur til Hans Andreas Sølvará: Bent Larsen: - Ivasom framferð við bókaútgávu

Her kom so mær vitandi, fyrsta viðmerkingin í samband við nýggjastu bókina hjá Sølvará (kanska heldur áloypandi og beint til sakina):

http://www.vp.fo/pages/posts/bent-larsen---ivasom-framferd-vid-bokautgavu-25234.php

Sjálvur havi eg ikki havt tíð at sett meg inn í nýggju bókina, enn (so í løtuni havi eg einki at viðmerkja). Men er skaldskapinum á sama støði sum tann fyrra (Guds orð ella orð um Gud), so gevi eg ikki tað heilt stóra fyri tað.

Og hetta verður í hvussu er mín hugburður, inntil vit fáa uppgivi nøvnini á teimum serfrøðingum, í hava givi sær stundir, at peer reviewa tilfarið. Sum annars ikki átti at verði nøkur stórvegis loyna, um hetta skal kallast fróðskapur.

Friday, December 7, 2012

Sendingin Tilvera: Fleiri gudar og trúarverja


Her er so leinkjan til prátið við Armgarð Arge, 3 desembur, um trúgv, religión, andaheimin (illar andar og at verða settur av illum anda), bíbliukritik, mítt lív: hvussu eg gjørdist kristin, var eg var giftur (m.a), etc, úr sendingini Tilvera:

http://www.kringvarp.fo/Archive_Articles/2012/12/03/tilvera-fleiri-gudar-og-truarverja
Høgni Johannesen er giftur kvinnu úr Pakistan. Hann sigur frá, hvussu tey hittust og hvussu er at búgva í Pakistan. Hann hevur eina mastergrad í religión og ætlar sær at lesa víðari um søguliga Jesus. Eisini er hann eldhugaður fyri apolegetikki - trúarverja.

Wednesday, December 5, 2012

Trupuleiki Guds versus trupuleika Ehrmans



Fyri nøkrum árum síðani útgav gnostikarin Bart Ehrman bókina 'God's Problem', har í Ehrman viðger trupuleikan í samband við Gud og óndskap/líðing.

 Í bókini skrivar Ehrman, at tað var hesin spurningur sum gjørdi enda á hansara trúgv:

...the problems of the Bible are not what led me to leave faith...I continued to be ...a completely committed Christian...But I came to a point where I could no longer believe...I could no longer explain how there can be a good and all-powerful God actively involved with this world, given the state of things (Bart Ehrman, God Problem, p. 3)
Sjálvur haldi eg 'The Problem of Evil', at verða eitt rættuliga vánaligt argument, sjálvt um argumentið kann sigast, at verða ómetaliga kensluborið og klassiskt. Og hetta sigi eg, sum ein í hevur uppliva líðing (ikki minst í løtuni) og sum meiri enn einafer, hevur uppliva hesa somu kenslu sum Ehrman omanfyri lýsir.

Fyri tann sum hevur áhuga í kjakinum, so hava eg niðanfyri lagt eina leinkju út til bloggin hjá Clay Jones, sum viðger hvønn einasta kapitul í bókini hjá Bart Ehrman. Nú er talan um 'Ehrman's Problem':

http://www.apologetics315.com/2012/01/ehrmans-problem-critique-by-clay-jones.html

http://www.clayjones.net/

Friday, November 30, 2012

Boykotta Ísrael???

Veit ikki hvussu trúverdugt hetta sjónbandið er, men okkurt passar ivaleyst og so er tað mega stuttligt:


Tuesday, November 27, 2012

Gudloysi, kvinnan og sjálvsvirði?


Troytt/ur av at hoyra gudloysingar og religiónskritikkarir útpensla kristna samfelagið, sum eina serstaka samfelags zonu fyri diskriminering, sexuellar skandalir, kynsligan ágang og møguligari neyðtøku?

Ein rættur hugburður vildi ivaleyst havt við sær, at slík bøllmennir sum síggja kvinnuna sum eitt vrøvlhøvd og sextól, ivaleyst eru at finna og trívast allastaðni.

Dømi niðanfyri er mær vitandi ein ateist, Rebecca Watson, sum tordi at stíga fram og siga frá sínari egnu ringu uppliving millum ateistar og harvið staðfesta, at omanfyri nevnda mytan, er minst líka og kanska meiri verulig í tí gudleysa samfelagnum.


Ein slíkur skal sjálvandi ansa sær! Tað at Rebacca yvirhøvur dittaði sær, at verða opin og sjálvkritisk í ateistiskum høpið, hevði við sær at sjálvur høvuðspresturin Richard Dawkins, má seta kvinnuna og hennara so kallaða grenj uppá pláss.

Ella soleiðis upplivdi Rebecca Watson tað í hvussu er (hvør eri so eg ella onkur annar at tala ímóti):
When I first got involved with the skeptics, I thought I had found my people—a community that enjoyed educating the public about science and critical thinking. The sense of belonging I felt was akin, I imagine, to what other people feel at church. (I wouldn’t exactly know—like most skeptics, I’m an atheist.) I felt we were doing important work: making a better, more rational world and protecting people from being taken advantage of. At conventions, skeptic speakers and the audience were mostly male, but I figured that was something we could balance out with a bit of hard work and good PR.
Then women started telling me stories about sexism at skeptic events, experiences that made them uncomfortable enough to never return. At first, I wasn’t able to fully understand their feelings as I had never had a problem existing in male-dominated spaces. But after a few years of blogging, podcasting, and speaking at skeptics’ conferences, I began to get emails from strangers who detailed their sexual fantasies about me. I was occasionally grabbed and groped without consent at events. And then I made the grave

Tuesday, November 20, 2012

Hví er Kristindómurin einasta rætta religiónin?



Aftursvar til innleggi 'Mín Gud er best' hjá Hergeir Staksberg á Tórsportal.


Eg eri samdur við Hergeir, í at tað ivaleyst eru nógvir føroyingar í eina eru kristnir (í hvussu er traditións kristnir), tí hesir búgva í einum traditións kristnum landið.

Tað sum eg ynski at viðgera í hesum innlegginum, er spurningurin sum Hergeir setir:

Hvussu vita vit, at kristindómurin er tann einasta rætta religiónin framum 1000 tals aðrar religiónir?
Svarið er merkiliga einfalt. Vit taka kristindómin framum alt annað, tí vit eru fødd og uppvaksin í Føroyum. Ja, tað er faktiskt so simpult. Og tá geografisk tilvild er tann avgerandi faktorurin fyri, hvussu tú hevur funnið tann rætta gudin framum 1000 tals aðrar, so er argumentið onki frægari enn blind nationalisma, sum sigur: “Mítt land er betri enn títt, tí eg eri føddur og uppvaksin her!”


Eg kann í hvussu er, eftir besta førimuni, royna at svara uppá spurningin og í hesum innlegginum, hyggja eftir tí eina av mongum argumentum, har eg vil royna at vísa á, hví eg persónliga velji Kristindómin frammum aðrar religiónir.

Her koma vit inn á tað sum vit kalla ‘Comparative religion’ har vit noyðast at samanbera religiónirnar og viðgera hvat hesar siga um seg sjálvar og hvussu hesar viðgera hvørja aðra.

Hinduisma

Vit kunnu byrja við religiónunum eystanfyri, so sum Hinduismu og sikhismu.

Hinduisma og Sikhisma góðtaka hvørja aðra, eins væl og tær góðtaka Kristindóm, Jødadóm og Islam. Allar hesar religiónir verða av hinduistum roknaðar sum ymiskir vegir til Gud, ella stig á leiðini til tann ultimata veruleikan. 
Eg havi sum yngri sjálvur nýtt góðar og drúgvar løtur yviri í India, saman við hinduistiskum lærarum, bæði kjakast og lært, mest lurta. Eg gerist ikki heilt klókur uppá tað, men hesir sjálvir siga seg góðtaka hvørja einastu detalju í mínari halgubólk, Bíbliuni.
Sama tá eg havi verið í holt við limum innan Hare Krishna og eftirfylgjarum av Sikhara religiónini. Ikki er óvanligt at hinduar hava eina skurðmynd av Jesusi ella Mariu Moy saman við avguda samlingini.

Tó so liggur trupuleikin í hesum, nemliga at hesar religiónir, sum Hinduisman metir at leiða okkum til Gud (Jødadómur, Kristindómur og Islam), ikki eru eins positivar yvirfyri teimum báðum fyrstu.

Hetta upphevjar tí sjálvsagt virði í heilagu bókunum í teimum Abrahamsku religiónunum og av somu grund, vildu mong hildi fast við, at trúvirði fellur í teimum báðum fyrru.

Islam

Um vit harnæst í hesum sama høpi hyggja at Islam, so kann sigast at Koranin hjá muslimunum góðtekur heilagu bøkurnar hjá teimum kristnu og jødunum. Her kunnu vit tildømis sipa til 'Injeel' sum er forna kristna, sýriska orði fyri Evangeliið (eisini nýtt í Koranini). Evangeliið, ella Injeel var singulera heitið fyri teimum fýra Evangeliunum í Bíbliuni, líka úr øðrum árhundra, til tíðina eftir byrjan Islams.

Harnæst góðtekur Koranin Sálmarnar í Bíbliuni (í hvussu er teir, sum hoyra Dávidi kongi til) og tær 5 Mósibøkurnar.

Muslimar eiga tí eftir læruni í Koranini, at góðtaka hesar bøkur í Bíbliuni og í tess skapi sum tær vóru lisnar í og fylgdar eftir av kristnum og jødum í 6-7 árhundra. Við øðrum orðum, muslimurin má og skal góðtaka somu Evangeliini og somu Lóg Mósesar sum vit hava um hendur ídag.

Hin vegin, er trupuleikin eins og áður, at hvørki jødadómur ella kristindómur eru positiv yvirfyri Islam. Hetta tykjast høvundarnir ella høvundurin av Koranini ikki at hava givi sær fær um, tá hann festi orðini á papír (ella rættari djóraskin).

Jødadómur og Kristindómur

Eftir standa tí Jødadómur og Kristindómur, eftirsum tær undanfarnu tríggjar religiónirnar hava mótprógva seg sjálvar. Tildømis kann ein muslim ikki rokna seg sum muslim, um hann trýr læruni í Evangeliinum, men á hina síðuna, kann hesin heldur ikki verða muslim, um hann ikki góðtekur skrivaðu evangeliini sum orð Guds.

Hvat er so ein Muslim?

Síðani skal sigast, at Jødadómur og Kristindómur heldur ikki eru so positivar yvirfyri hvør øðrum. Tó so vil tað ikki siga at tilgongdin er tann sama sum í undanfarnu førum. Kristin eru tildømis ikki biðin um at halda seg til Jødadómin, men óansæð trýr ein kristin á religión Ísraels (tað sum kom undan seinna Jødadóminum) sum part av Guds opinbering til menniskju. Sum kristin eru vit tí bundin av høvuðskeldu Jødadómsins. 
Harnæst er Kristindómurin av nátturu, ein "jødisk religión", ella rættari sagt, ein bólkur sprungin út úr Ísraelsku religiónini. Tað vil siga, tó at kristin, eru ikki bundin at halda seg til skrivaðu Mósilógina (vit góðtaka hana søguliga), so síggja vit okkum sum partur av Guds signing til Ísrael og sum eina framgongd og upphevjan í hesum sama høpið.

Jødadómin, við tess Midrash, Talmudini og øðrum tekstum, eru kristin heldur ikki bundin at góðtaka. Jesus sjálvur vrakaði jødisku traditiónnirnar, um hesar mótsettu seg opinbering Guds til tjóðina Ísrael í Gamla Testamentinum.
Testamentini bæði (Gamla og Nýggja), hanga tí væl saman, og koma ikki í tað stríð, sum tú annars hevur millum religiónirnar.

Hetta er ein av grundunum til, at eg persónliga haldi Kristindómin og Bíbliuna standa sterkast religiónanna millum.

Monday, November 19, 2012

Nýggja Testamentið: Keldan við flest handritum

Veit ikki hvussu mong hava skil fyri tekstkritikki, men, innan tekstkritikki eru Evangeliini og Brøvini (við øðrum orðum Nýggja Testamentið), ivaleyst best varveittu keldurnar úr fornari tíð. Hetta kunnu vit millum annað staðfesta, við at samanbera handritini og síðani spora hesum aftur til kristna ur-tíð. Men eitt annað er talið av handritum samanborið við handrit av øðrum keldum; sum sæst á myndini niðanfyri:


Wednesday, November 14, 2012

Fríða okkum frá Dawkins


Sjálvandi, Dawkins vil verða við, at ateistar eins og aðrir minniluta bólkar, eru offur fyri mannamuni og at ateistar, tíðskil, fyri at standa hesum kúgandi religiøsu kreftunum ímóti, mugu stíga fram og koma út úr skápinum.

Tó so tykist motivi hjá Dawkins og hansara eftirfylgjarum, ikki vera grunda á tørvinum av frælsi og útfríðan, men heldur tørvinum eftir at kúga! Tildømis, tørvinum at fríða børn teirra kristnu undan religiøsu ávírkan foreldranna, opinbart fyri at draga hesi undir møguligu framtíðar ateistisku indoktrinering statsins.

Løgið sum hesir eru veruleikafjarðir og týdningur av orðum og hugtøkum soleiðis verður endavendur.

http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2007/oct/01/deliverusfromdawkins

Kristin hjúnabond, har bara eitt út av 500 skiljast


Eru hjúnabond hjá kristnum tryggari enn hjá ikki-kristnum? Tað skuldi ein trúð, men so er ikki! Hagtøl, serstakliga í USA vísa, at hjúnabond har bæði játta seg kristin kunnu sorlast eins væl og tey hjúnabond har gudstrúgv og religión ongan leiklut spæla.

Ein kundi tí sjálvsagt víst á, at trúgv á Gud og Kristindómur, ongan stórvegis týdning hevur fyri trúðskap og tolsemi millum pør í einum lívlongum forholdið.

Sigast skal at vanlukka kann raka kristnu hjúnabondini eins og øll onnur. Annar makin kann tildømis venda trúgv ella trúskapinum bakið. Kortini so er hendan niðurstøða tó heldur forvrongla og ein gevur sær ikki gætur um nágreiniligu, grundleggjandi detaljurnar. So sum, at Kristindómur ikki neyðturvilliga er av eiti, ella byggir á trúgv fedranna, ella samkomu heitið. Við øðrum orðum, setningurin 'hjúnabond hjá kristnum' má definerast! Tildømis, er talan í ávísum førum, um navnkristin (við øðrum orðum, kristin av eiti, ella traditións kristin)? Ella kristin sum ikki lesa ella praktisera teirra trúgv og tess meðinreglur?
Kristindómur sum sæst í læru Jesusar og Paulusar, er ein lærisveina religión, har í lívstílur og lív eru grunda á læru Jesusar og Skriftirnar. Hetta er slett ikki galdandi í mongum hjúnabondum, har bæði siga seg vera kristin, og spurningurin er tíðskil, um vit í hesum føri, uttan víðari kunnu sipa til hjúnabond í kristnum høpið, uttan nágreiniligari frágreiðing.

Um Bíblian praktist sæð er partur av einum hjúnabandið, er skriftbrotið niðanfyri galdandi og eitt lívsmál, eisini gjøgnum torførar umstøður:

Maðurin geri konuni skyldu sína, somuleiðis eisini konan manninum! Konan ræður ikki yvir sínum egna likami, men maðurin; somuleiðis ræður heldur ikki maðurin yvir sínum egna likami men konan (1 Korint 7: 3-4)

Ein áhugaverd kanning vísir, at bara eitt út av fimmhundra hjúnabondum, har Bíblian veruliga er partur av familjulívinum sindrast:
Divorce rate hovers at 50%.
No difference in divorce rate between Christians and NonChristians.
Let me show you what that looks like.
STAND for graphic illustration’
Left = Christians who get a divorce
Right=Christians who made it.
By the way, surveys show that in homes where the Bible is read, only one out of every 500
marriages end in divorce.
http://www.preachitteachit.org/uploads/tx_wecsermons/1798s_Divorce_and_remarriage.doc_copy_1.pdf

Villeiðingin um Dawkins

Hetta er typiskt satiru skemt, men passar bara so ótrúliga væl og er ein snøgg samanbering við lága støði sum Dawkins og hansara tilhengarir fleska lítið vitandi gudloysingar upp við.


Thursday, November 1, 2012

Peter Maiden vitjar í Føroyum

Hetta hevur sum so einki við trúarverju at gera, uttan at trúarverjan møguliga kemur at hava ein bás í onkrum tiltøkum.


Altjóða OM leiðarin Peter Maiden verður í Føroyum komandi dagarnar. Ein og hvør sum hevur áhuga í heims trúboðan, og hvat fer fram innan trúboðan og kristna heimsamfelagnum ídag, átti at komi. Her verður ómetaliga nógv á skránnið og ómetaliga nógv upplýsing.



Sunday, October 28, 2012

USA, Islam og Inntreingjan



'The Project', er ein nýggjur dokumentar filmur um politiska og átrúnaðarliga 'infiltrering' í USA. Ómetaliga ræðandi fyri at siga tað bart út. Sendingin byrjar við at vísa á, hvussu kommunistiska rákið í USA nýtti hættir at noyða samfelagshugburðin av politiskari korrektheit yvir mótstøðuna undir Kalda Krígnum, og hvussu sami hugburður, nú verður noyddur yvir fólkið av liberalistum, serstakliga fyri at verja og umboða religiónina Islam og Sharia.

http://www.answeringmuslims.com/2012/09/the-project.html

Friday, October 26, 2012

Framløga í Fuglafirði í kvøld: Er Gud Til?


Eg komi at leggja fram í kvøld á Eysturoyðar ungdómsmøtinum Eyoy, evnið: Er Gud til?

Stað: Siloa í Fuglafirði

Klokkan 21:00


Wednesday, October 24, 2012

Søguligi Jesus, Samtíðin og Frásøgnirnar




Áhugavert, Kloppenborg í síni viðger av Q (hypotetisku/ástøðiligu kelduni sum Matteus og Lukas skulu hava nýtt saman við Markus og øðrum keldum), sipar til Franz Overbech, sum legði dent á 'discontinuity' millum Evangeliini og skriftirnar hjá kirkjufedrunum, har hann møguliga eisini inkluderar Nýtestamentligu Brøvini (Kloppenborg, The Formation of Q, 5).

Hendan inkluderingin er av týdningi í hesum høpinum! Fyrst skal sigast, at um ein samanber Klement úr Róm, Didache, Ignatius, Polykarp, Justin Martyr og Irenaeus, so eru burtursæð frá, at hesir noyddust at viðgera teirra heimspekisligu samtíð, eingin munur á teirra skriftum og eitt nú brøvunum hjá Paulusi ápostli.
Brøvini hjá Paulus, tildømis Fyrra Korintbræv, sum var skriva í 50-52, var skriva undan Evangeliinum og ger kortini nýtslu av Evangeliinum sum tá er ein munnlig kelda.

Tað sum tí gerst týdningarmikið her, tá hugsa verður um niðurstøðuna hjá Overbeck, er at Evangeliini tykjast ómetaliga primitiv og óávirka av tí tíð og skriving sum eftirfylgir hendingini. Bíbliukritikkarir eru tí fleiri av tí sannførðing, at hendan tilgongd vísir á broyting í traditiónini og tí veitir trúðvirðinum í Kristindóminum trupuleikar.

Tó, sæð frá einum øðrum sjónarhornið, gevur slík argumentatión ómetaligan bakslátur. Eftirsum slík óávirka skriving, heldur vísir at høvundarnir skrivaðu tilfar sum ikki var upprunni úr tí samtíðini tá heir skriva, men frá tíðini í undan var; við øðrum orðum, gevur hetta evangeliinum nógv størri søguligt virði.

Tildømis eru Evangeliini alt ov jødisk og sermerkt av tíðini undan 70 AD, til at verða skriva av grikkum, sum hvørki kendu aramaiska málið ella jødiska bakgrund, søgu og mentan, og tað í einum ikki-jødiskum samanhengi og griskari mentan (Hoskyns, The Riddle of the NT, s.19-21 og Robertson, Redating the N.T.).

Fokusi sum í fyrsta árhundra samkomuni, annars var á Heilaga Andan og samkomu viðurskiftir eru nærum ikki til staðar í teimum synoptisku evangeliinum. Tó so er jødiska mentanin undan fallið Jerusalems, sum inkluderaði tempul mentanina og leiklut saddukearana týðilig í frammi. Ein kann eisini sipa til profetiska samanlegging, har í hendingar ikki altíð vóru atskildar í framtíð, men vildu verði tað í retrospekt, um ein høvundur falsaði útsøgnir í fortíð.

Her kann tildømis vísast á dømi av fallið Jerusalems og afturkomu Jesusar, sum í spádómi Matteusar og Markusar nærum tykjast samanlagdar. Ein høvundur hevði ikki skriva soleiðis, eftir fall Jerusalems. Men hetta gevur fulla meining í framtíðar spádómi, sum ikki altíð skilur millum hendingar í framtíð. Við øðrum orðum, er spádómurin niðurskrivaður undan falli Jerusalems!

Her kann tí grundgevast fyri, at tað sum vit lesa um í Evangeliums skriftunum, er upprunaligt, bæði í tess tíð, mentan, geografi og umstøðum, og hetta ger frásøgnina tengda at veruleikum, heldur enn mytum.

Sunday, October 21, 2012

CERN og Gud

Úttalisi hjá gudloysinginum Lawrence Krauss, í samband við at Gud møguliga gerst eitt neyðugt útgangstøði fyri fáa skil á ávísum vísindaligum økjum, so sum upphav alheimsins, tykist nærkast veruleikanum. Í einum nýðligum kjakið segði Krauss:

"I don’t think deism, the possible existence of a divine intelligence is not an impossible postulate, and I wan’t argue against it, the universe is an amazing place; the question is, is there evidence…I think the possible existence of a divine intelligence is perfectly plausible and would address some of the perplexing issues associated with the beginning of the universe, it may ultimately, we may find that it is required…but the relationship between that and the specific God…not all can be right..."

Hetta kann møguliga gerast veruleikið.

Fyri nýðliga hava vísindafólk av tí vælkenda CERN vísindaliga átakinum, lagt upp til kjak og møguliga opna upp fyri møguleikanum av einum 'common ground' støðið við heimsmyndini, sum inkluderar hugtakið Gud.

http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-19870036

Thursday, October 11, 2012

Trúarverja í Gøtu komandi fríggjakvøldið


Eg komi at tosa á ungdómsmøtinum í Filadelfia í Gøtu, fríggjakvøldið 12 oktober, klokkan 21:00.

Evnið sum mær er givið ljóðar: 'Heilt erligt, er Bíblian álítandi'?

Fokus verður á tilgongdina frá Jesus til niðurskriving, hvør skrivaði evangeliini og nær og um handritini eru varveitt.

Komi annars eisini at tosa á møtinum í Gøtu á familjumøtinum sunnumorgum.


Støða teirra kristnu í Sýria

Støðan hjá teimum kristnu í Sýria er íløtuni øtilig; hetta er eitt eldri tíðindaskriv frá apríl mánaða (í Egyptalandið, nú undir islamskum valdið, gongur leiðin sama veg fyri ikki-islamskar minnilutar):

Syrian Christians in desperate straits: will the churches survive? 
Bombed Syrian Churches damaged during the fighting in Homs

The city of Homs, the third largest in Syria, has now seen almost its entire Christian population of 50,000 to 60,000 flee for safety as fighting continues in the stricken country. 

The number of Christians left in the city has reportedly fallen to below 1,000 after the strife between the troops of President Bashar Assad and anti-government forces reached its peak there last month. Christians have fled to surrounding villages, other major Syrian cities, and even Lebanon. Those who remain have spoken of a growing "atmosphere of fear".

During the worst of the conflict, the opposition forces attacked churches and also occupied an evangelical school and home for the elderly, which were then shelled by the army. Church leaders have reported that Muslim neighbours are turning on the Christians, and that Muslim extremists from other countries have been coming to Homs to join the fighting.

Christians have also suffered kidnappings and gruesome murders. Some Christian families, unable to pay a ransom for their relatives' release and fearing that they may be tortured, have been driven to ask the kidnappers to kill their loved ones at once.

The number of doctors in Homs has dwindled from 850 to 35-50, and the number of functioning hospitals from 40-45 to just five or six. Some hospitals have been attacked and destroyed; others have closed because they have no drugs or other resources; and two more have been robbed to equip field hospitals. Five schools have also been damaged.

The displaced Christians face an uncertain future and are concerned that they may be unable to return home, while the plight of those who remain is truly desperate. Prices have rocketed, supplies have run low, and it has often been too dangerous to go out.

Danger beyond Homs

Christians are seriously endangered in other parts of Syria too. Not only are they generally assumed to be pro-Assad, but also a strongly Islamist element amongst the rebels will attack them simply because they are Christians.

Bombs have already exploded in the Christian quarters of Damascus and Aleppo. Church leaders hesitate to travel at night, believing that, as symbols of the Christian presence, they may be special targets for assassination. The authorities have warned the churches not to gather in large numbers over the Easter period in case their meetings are bombed.

One church leader told Barnabas Fund:

We hope for a safe future but nobody knows what will happen. There are many outside influences. We fear sectarian conflict. We fear becoming like Iraq. If the Christians leave the Arab countries it will be a loss for everybody.

Another added: "God willing, Syria will come out of it, but at what cost? I am not very optimistic that our Christian community will survive.

Barnabas Fund is working directly with Christian partners in the country to get emergency aid to needy Christians throughout Syria, including those from Homs and the victims of the bombings.

Dr Patrick Sookhdeo, International Director of Barnabas Fund, said: "I have just returned from meeting Syrian church leaders, and I am more than ever convinced that our Christian brothers and sisters in Syria need our help. The dark days of the Middle Ages when many churches were burned and Christians slaughtered in the region are threatening to return, endangering the very existence of the churches in this land that has had a Christian presence for almost 2,000 years. Please help us to support the Christians of Syria in their desperate need.

http://www.virtueonline.org/portal/modules/news/article.php?storyid=15794#.UHaWRe2NMWW

Friday, October 5, 2012

Ateistar tveittir út úr fróðskaparseturs tiltakið fyri blasfemi


Sjokerandi at hetta hendir í einum samfelagið sum okkara, og so er hetta sjálvandi eitt brot á talufrælsi og frælsi at úttrykja seg og ein sær sjálvandi vandan av vit í framtíðini verða skerd, kúga og tvungin at tiga og hugsa.

Men sum svar uppá ávísar viðmerkingar frá ávísum ateistum her á blogginum, so mugu eg og hesir gudloysingar harvið, nú finna okkum í, at lærdir háskúlar nú bannað speireking og kritik av Islam.
Skulu lærdir háskúlar veruliga hava hendan rættin? Jú um ávísir ateistar hava rætt, so er her talan ikki um brot á talufrælsið og frælsi at úttrýkja sína hugsan. Nei her uppstendur eingin vandið yvirhøvur, men heldur sigurin hjá einum skúla at varveita frælsi við kúga frælsi.

Ja, hetta ljóðar hamrandi vanvittugt, tað haldi eg eisini.

Wednesday, October 3, 2012

Tala í Lívdini komandi sunnumorgum

Eg komi at tosa í Lívdini komandi sunnumorgum, 7 oktober, klokkan 12, har heitið ljóðar 'Ger trúgvin mun?', har eg eisini fari at koma inn á vísindina, Guds eksistens og trúarverju.

Til ber, at hoyra taluna beinleiðis gjøgnum Ustream:

http://www.livdin.fo/livdin.php?h_menu=1

Sunday, September 30, 2012

Christopher Hitchens um 'fine-tuning' argumentið: Er Gud vísindaliga logiskur?


Áhugavert úttalisi frá Christopher Hitchens. Tað sum typisk kristin og teistar kalla 'the fine-tuning argument', hugtakið at alheimstilveran er skipa til at uppihalda lív, hevur lagt upp til stórt kjak millum teistar og ateistar. Fine-tuning er jú ein ábending um, ella leggur í hvussu er upp til vitugt skap. Tað er tí  av týdningi fyri ateistar at slík ábending verður afturvíst, ella skúgva til síðis. Men Hitchens er, í hesum prátinum, í mótsetning til nógvar av sínum ándsfelagum, ikki so avgjørdur:

"At some point, certainly, we are all asked which is the best argument you come up against from the other side. I think everyone of us picks the 'fine tuning' as the most intriguing. The fine-tuning that one degree, well one degree, hair of nothing, that even though it doesn't prove a design, doesn't prove a designer, could all have happened without...you have to spend time thinking about it, working on it, it's not trivial"

Hitchens hevur í hvussu er upplýst okkum um, at 'fine tuning', er ikki nakað sum hugsandi ateistar kunnu rokna sum trivielt.

Hetta er tó ikki nakað nýtt, fysikarir hava altíð verið vitandi um hesa skipan. Tað var millum annað ateisturin og fysikarin Steven Weinberg sum pástóð, at fyrsta sekundi av alheiminum mátti verið ómetaliga væl skipa (Steven Weinberg, The First Three Minutes, s. 142). Spurningurin uppstendur sjálvandi, hví og hvussu slík skipan so brádliga kundi uppstanda antin úr zero-existence ella einum reint kaotiskum singularity?

Tað vóru eisini spurningar av hesum slag, sum fingu Fred Hoyle at skriva:
Would you not say to yourself, "Some super-calculating intellect must have designed the properties of the carbon atom, otherwise the chance of my finding such an atom through the blind forces of nature would be utterly minuscule. A common sense interpretation of the facts suggests that a superintellect has monkeyed with physics, as well as with chemistry and biology, and that there are no blind forces worth speaking about in nature. The numbers one calculates from the facts seem to me so overwhelming as to put this conclusion almost beyond question."
Hetta byrjar tí at gerast áhugavert. Richard Dawkins viðgongur at vit møguliga kunnu finna 'evidence' fyri 'design' í lívfrøðini. Lawrance Krauss heldur at ein deistiskur Gud er møguligur og kanska verður neyðugur fyri framtíðar gransking innan evnafrøðið og Hitchens heldur at 'The fine-tuning' argumentið ikki er trivielt. 

Okkurt sigur mær at trúgvin á Gud slett ikki er so vísindaliga ólogisk!

Thursday, September 27, 2012

Møguliga elstu kristnu innskriftirnar higartil



Ótrúðliga áhugavert! Í býnum Smyrna har kristni leiðarin Polykarp leiddi til einafer ár 150-55, tá hann leið pínslaváttadeyðan, hava fornfrøðingar, funni møguliga tær elstu kristnu innskriftinar higartil. Talan er um tekstir, harav onkur møguliga stavar frá tíðini áðrenn ár 125.

Tann eina innskriftin inniheldur tildømis orðini 'Harrin' og 'trúgv' og ein onnur: 'Tann sum hevur givið Andan'.

Persónliga haldi eg tað mest áhugaverda verða innskriftina sum møguliga er partur av navninum á Polykarp sjálvum:

In my previous posting I briefly described Roger Bagnall’s new book, Everyday Writing in the Graeco-Roman East, and I mentioned his lead chapter on a body of graffiti from ancient Smyrna. Among the items he discusses in this chapter, I was particularly (predictably!) intrigued with one that Bagnall confidently claims must be Christian (pp. 22-23).  Here are the basic data:
  • The graffiti in question are on plastered surfaces in the basement of a city structure, and there are multiple layers of plaster laid on across time.
  • One graffito includes a date, which Bagnall correlates to 125/126 CE.
  • The layer of plaster beneath the layer on which this dated graffito is written is partially exposed, and on this exposed plaster is “a most remarkable graffito, incised into the plaster rather than written with ink or charcoal.”   This graffito reads:
ισοψηφα
κυριος  ω
πιστις  ω
  • The first word, ισοψηφα, means “of equal value/number”, indicating that the graffito is an example of “isopsephy”, the ancient practice of comparing words of equal numerical value (by adding up the value of their letters).  The letters of each of the two words, κυριος (“Lord”) and πιστις (“faith”), = 800, which is expressed by the omega after each one (the omega = 800).
  • The distinguishing centrality of these two Greek words in early Christian vocabulary (as well as the interest in 8 and multiples of 8) combine to prompt Bagnall’s judgment that the graffito “can only indicate a Christian character” (22).
  • As this graffito is on a layer of plaster just beneath the layer with the dated graffito, it must be dated earlier than 125 CE, perhaps some years earlier.  This would make this certainly the earliest identifiable Christian graffito, and perhaps also likely the earliest artifact of Christian writing.
Perhaps because Bagnall doesn’t have a TV production company behind him, we haven’t seen this item in the daily news.  But, while we wait to see what scholars make of the Talpiot tombs, and whether in fact we have a fragment of a 1st-century copy of the Gospel of Mark, here we have a published artifact that has strong claims for anyone interested in the origins of Christianity.
Bagnall also notes a few other graffiti from Smyrna that he judges “possible references to Christianity” (23).  These include a fragmentary graffito that can be restored as “the one who has given the spirit”.  Another partially-preserved graffito “even more tantalizingly” has the letters ΚΑΡΠΟΣ, which Bagnall wonders might have been the name of Polycarp (Greek:  Πολυκαρπος), a leader in the church in Smyrna in the period of the graffito.
http://larryhurtado.wordpress.com/2012/04/02/the-earliest-christian-graffito/

Wednesday, September 26, 2012

Er Gud møguliga til? Lawrence Krauss, gudloysingar og deisma.


Áhugaverda kjakið millum kristna søgugranskaran og heimspekingin William Lane Craig og fysikarin Lawrence Krauss í 2011, viðgjørdi møguleikan fyri Guds eksistensi, serstakliga í ljósinum av uppruna alheimins. Kjakið má síggjast, og tað er ein rúgva av punktum ein kundi tikið fram her á einum innleggi. 

Tað sum eg tó serstakliga bíti merki í, tá eg hoyri Krauss og aðrar ateistar, er at hesir í veruleikanum, slett ikki skilja hugtakið Gud. Hesir tykjast áhaldandi eins gudleysu tilhengarnir av látturligu og mótsigandi satiru religiónini av spagetti ódjórðinum, at ímynda sær hendan Gud sum eina veru í er 'contingent' (bundin). Tað vil siga Gud, sum eina ómetaliga stóra veru í óansæð sín førleika at umfevna alheimin, kortini er alt ov alheimslig og nátturlig.

Hesir fata onkursvegna slett ikki, at teistar sipa til eitt ævigt vit, sum upphevjar seg yvir allan eksistens, tíð, rúmd, orku og evnið. Nakað sum slett ikki er bundi at okkara universi og slett ikki bundið at nøkrum fyri at verða til. Gud er sum vit siga neyðugur í sær sjálvum og uppiheldur sær sjálvum. Gud er tí ikki ein vera, tí ein vera er bundin og hoyrir eksistensinum til og Gud er omanfyri eksistens. Við øðrum orðum, Gud eksisterar ikki eins alheimurin ger og vit gera, GUD ER. 

Í kjakinum tyktist hetta verða ein støðug fallacy. 

Men so uppstendur eitt brádligt síðuspring frá Lawrence Krauss. Hesin maðurin tykist, eina løtu hava vavt seg runt og burtur forklára Gudin við einum ævigum multiversi, til alheims uppstandilsi úr absolut ongum, m.a. og fer síðani brádliga at vísa sín positiva hugburð til deismu. 

Fyri tey sum ikki hava innlit inn í hesi fyribrigdini, so er munurin millum teismu og deismu tann, at Gudurin innan teismu skapir alheimin og er virkin í tíð og rúmd, meðan Gudurin í deismu er meiri fráverandi og ikki opinberar seg eins og í teismuni. Við øðrum orðum kann alheimurin í tí deistisku heimsmyndini, fyri summi tykjast líka meiningsleysur, fyri okkum fysisku agentar á jarðarklótuni, sum hann vildi verið í tí ateistisku heimsmyndini. 


Krauss sigur:  

"I don’t think deism, the possible existence of a divine intelligence is not an impossible postulate, and I wan’t argue against it, the universe is an amazing place; the question is, is there evidence…I think the possible existence of a divine intelligence is perfectly plausible and would address some of the perplexing issues associated with the beginning of the universe, it may ultimately, we may find that it is required…but the relationship between that and the specific God…not all can be right..."

Eftirsum kjakið fyrst og fremst snúði seg um hugtakið Gud (frárokna støðutakan til nakra absolutta religión, tó um vit útilukka dømið hjá Craig upp uppreisn Jesusar), so kunnu vit av røttum siga, at Krauss roknar hugtakið 'Gud', enntá í kristnum høpið sum eina rættuliga logiska forkláring uppá eksistensin.

Tað tykist sum Krauss onkursvegna dømir hugtakið Gud, út frá einum teistiskum sjónarmiðið, men kortini sær Gud væl møguligan og logiskan út frá einum deistiskum sjónarhornið. Men hetta gevur bara onga meining og her vassar maðurin seg út á ómetaliga djúpt farvatn! 
Hví? Tí hugtakið Gud, í teistiskum og deistiskum høpið er eitt og tað sama, tó við tí eina fráviki, um Gud er virkin í tíð og stað, ella ikki. 

Ein kann sjálvandi eins og Krauss pástanda, at tað er munur millum hendan logiska deistiska Gudin, sum møguliga forklárar ekistens og so tann kristna/teistiska Gudin sum eisini virkar í tíð og rúmd. Men hetta vísir bara ikki tí teistiska Gudinum aftur, eftirsum hugtaki er tað sama og tað sum Krauss víðari kemur inn á, bara fevnir um, tað so kallaða næsta stigi í kjakinum. 

Tað sum Krauss hevur framlagt sum ein sannlíkan møguleika og ein møguleika sum í framtíðar vísindaligum høpið kann gerast eitt neyðugt krav, er tí eitt úttalisi um, at teistiski Gudurin upp til uppruna existensins er ein logiskur, sannlíkur møguleikið.

Leinkjan til kjakið: